به گزارش پایگاه خبری تحلیلی کهگیلویه به نقل از عصردنا - کریم رضایی: شبکه اجتماعی در علوم اجتماعی به بررسی روابط بین انسانها، گروههای انسانی و سازمانها می پردازد.

شبکه¬های اجتماعی، از گروه هایی عموماً فردی یا سازمانی تشکیل شده که از طریق یک یا چند نوع از وابستگی¬ها به هم متصل¬اند و در بستر یک جامعه اطلاعاتی پیچیده، کارکرد مؤثر شبکه همگرا را تصویر می¬کنند و موفقیت و محبوبیت روزافزون آنها به دلیل داشتن رنگ و بوی اجتماعی است. امروزه شبکه¬¬های اجتماعی سکان¬دار اقیانوس پرتلاطم اینترنت¬اند.

در جهان معاصر که موسوم به «عصر اطلاعات و ارتباطات» است و رسانه‌ها همه چیز را در تسخیر خود در آورده¬اند؛ کارکرد و اهمیت رسانه¬ها بر کسی پوشیده نیست. یکی از کارکردهای ویژه رسانه¬ها، و خصوصا شبکه¬های اجتماعی مجازی، اطلاع¬رسانی و پوشش خبری است. این مجموعه¬ها با ایجاد پوشش خبری کامل در زمینه¬های مختلف اعم از اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... سعی در جهت دهی به افکار عمومی به¬سمت اهداف خود را دارند. از این رو، شناخت نحوه اطلاع¬رسانی شبکه¬های اجتماعی مجازی در رابطه با حوادث و تحولات جهانی، امری لازم و ضروری پنداشته می¬شود. منظور از ”پدیده جهانی شدن" شکل¬گیری شبکه گسترده جهانی برای مبادله اطلاعات¬است. در دنیای ارتباطات علمی، شبکه¬های اجتماعی را می‌توان از بسترهای مؤثر در تولید علم، اشتراک عقاید و رشد فردی و اجتماعی دانست.

تاریخچه و ویژگی های برخی شبکه های اجتماعی در دنیا:

نخستین بار مفهومی با عنوان شبکه‌های اجتماعی اینترنتی با قالب امروزی در سال ۱۹۶۰ اولین بار در دانشگاه ایلی نویز در ایالت متحده امریکا مطرح شد.

•    پس از آن در ۱۹۹۷ نخستین سایت شبکه اجتماعی اینترنتی به آدرس SixDegrees.com راه‌اندازی شد. این سایت به کاربرانش اجازه ایجاد پروفایل داد تا آنها بتوانند لیستی از دوستانشان ایجاد کنند. البته این سایت در آن موفق نشد و بعد از سه سال متوقف شد. 

•    از سال ۲۰۰۱ به بعد شبکه های اجتماعی متفاوتی با کاربری های متنوع ایجاد شد و در واقع موج جدیدی از شبکه های اجتماعی شکل گرفت. به عنوان مثال شبکه Ryaz که با هدف تجاری و کسب و کار شکل گرفت و به بزرگترین شبکه خدمات کسب و کار تبدیل شد. از سال ۲۰۰۲ شبکه های اجتماعی FriendSter، Orkut و LinkedIn راه اندازی شدند. شبکه FriendSter به عنوان مکمل سایت Ryaz شکل گرفت. این سایت از آنجا که یک امکان جدید را در اختیار کابران قرار داده بود، کاربران بسیاری را جذب خود کرد و بعد از یک سال، سه میلیون کاربر را از آن خود کرد. 

•    انفجار تجارت در وب سایت‌های اجتماعی در سال ۲۰۰۲ باعث به وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی فرنداستر (Friendster)، اورکات (Orkut) و لینکداین (LinkedIn)) شد و باعث شکوفایی قارچ گونه وب سایت‌های شبکه‌های اجتماعی در اینترنت شد.

•    از سال ۲۰۰۳ تعداد زیادی شبکه اجتماعی با کاربری های مختلف به وجود آمد که می خواستند به موفقیت های FriendSter دست پیدا کنند. این سایت ها گاهی کاربران و مخاطبان خاص خود را داشتند. مثل LinkedIn، VisiblePath،Xing که کاربری تجاری و کسب و کار داشتند. شبکه Dogester که کمک می کرد افراد غریبه که علایق مشترک داشتند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. شبکه MyChurch که اعضای کلیساهای مسیحی را با هم آشنا می کرد. و MySpace که مهم ترین این شبکه ها بود و هدف ایجاد آن جذب کاربران FriendSter بود که دیگر به آن علاقه ای نداشتند. بنابراین با تبلیغات زیاد از راه های گوناگون دست به جذب کاربران FriendSter زد. نوجوانان، هنرمندان و اهالی موسیقی بیشترین کاربران MySpace بودند. این سایت دارای محبوبیت جهانی شد (گرچه بعضی کشورها مثل هلند و سوئد و لهستان همزمان با این تحولات، شبکه های اجتماعی اختصاصی برای مردم کشور خود ایجاد کردند). MySpace ویژگی ها و امکانات خاص و جذاب و مورد توجهی را ایجاد کرد که در جذب کاربران نقش بسیار مهمی داشت. مهمترین ویژگی MySpace دو آیکون "چه کسی را مایلم ملاقات کنم؟” و "درباره من” است. پروفایل هر فرد هم از دو بخش "علایق” و "جزئیات در مورد فرد” تشکیل شده و امکان آپلود عکس هم در این سایت وجود دارد.

•    در سال ۲۰۰۴ FriendSter با ۷ میلیون کاربر و MySpace با ۲ میلیون کاربر صاحب بیشترین کاربران در حوزه شبکه های اجتماعی بودند. اکنون MySpace جای خود را به Facebook با بیش از ۴۰۰ میلیون کاربر داده است که امکانات و ویژگی های آن از تمام شبکه های اجتماعی دیگر بیشتر و به روزتر است.

•    Facebook در سال ۲۰۰۴ توسط یکی از دانشجویان دانشگاه هاروارد به نام مارک زوکربرگ در خوابگاه دانشگاه راه اندازی شد. این سایت در سال ۲۰۰۶ در دسترس عموم قرار گرفت و قبل از آن به دانشجویان دانشگاه هاروارد اختصاص داشت. در این سال Twitter هم راه اندازی شد. 

•    سال ۲۰۰۶، سال گسترش روز افزون کاربران و بازدیدکنندگان وب سایت‌های شبکه‌های اجتماعی بود. در این سال دسترسی عمومی مردم به فیس بوک آزاد شد. زیرا در دو سال قبل، این سایت تنها به صورت پایلوت در دانشگاه هارواد استفاده می‌شد، همچنین توییتر نیز در این سال پا به عرصه وب سایت های اجتماعی گذاشت.

•    در سال ۲۰۰۸ Facebook با ایجاد صفحات اصلی وب سایت خود به زبان های مختلف، موجب رشد چشم گیر کاربران و کاربری سایت خود شد.بعد از راه اندازی Facebook، ابتدا اکثر دانشجویان هاروارد و بعد از آن بسیاری از دانشگاهیان ایالات متحده و حالا تمام دانشگاه های معتبر و بزرگترین شرکت های دنیا و بزرگ ترین چهره های جهانی و جمعیت بسیار زیادی از مردم سرتاسر جهان عضو این شبکه اجتماعی هستند.

•    سال ۲۰۰۵ سال ظهور قوانین برای شبکه های اجتماعی بود. چرا که بسیاری از اطلاعات شخصی کاربران در این سایت ها قرار می گرفت و در نتیجه باید قوانینی برای حفظ و ایجاد امنیت برای این اطلاعات ایجاد می شد.

•    - در ایران مفهوم شبکه های اجتماعی به طور گسترده با Orkut رواج پیدا کرد. و آنقدر سریع رشد کرد که بعد از برزیل و آمریکا، ایران سومین کشور حاضر در Orkut شد اولین تجربه عمومی ایرانی‌ها از شبکه‌اجتماعی به معنای امروزی بود.

كاركردهاي اجتماعي شبكه هاي اجتماعی 

1. كاركرد اظهاري: از آنجا كه افراد مايل اند براي خود و گروه خود هويت يابي نمايند، در اين شبكه ها به طور مؤثري اظهار وجود مي نمايند.

—    2. كاركرد اجتماعي: با هم بودن و برقراري ارتباط نوعي حس اجتماع را ميان افراد مي آفريند. به اشتراک گذاری علاقه مندی ها توسط اعضاء 

3. كاركرد آگهي بخشي: از طريق ارتباط، افراد مي توانند در اطلاعات يكديگر سهيم شوند.

4. كاركرد كنترل: ارتباطات در اين شبكه هاي مجازي اجتماعي سبب شكل گيري كنش هاي مشترك و تغيير محيط مي گردد.

اهداف و کارکردهای شبکه های اجتماعی به قرار ذیل می باشند:

•    سازماندهی انواع گروههای اجتماعی مجازی 

•    تبلیغات هدفمند اینترنتی 

•    توسعه مشارکت های اجتماعی 

•    به اشتراک گذاری علاقه مندی ها توسط اعضاء 

•    ایجاد محتوا توسط اعضاء

•    تسریع ارتباطات فرهنگی 

•    ابزار مناسبی برای شناسایی اختلالات روحی 

انگیزه های ورود به شبکه های اجتماعی میتوانند متفاوت باشند ازجمله: حضور جوانان به عنوان همنوایی با همسالان، تداوم دوستی های فعلی و احیاء دوستی های قدیمی، فرصتی برای بیشتر بودن با فضای واقعی، امکان زنده شدن ارتباطات قدیمی در عین دوری مکان، تجربه دوست یابی به سبک متفاوت با معیارهای فضای واقعی، اعمال کنترل بر تداوم و خاتمه ارتباط شبکه توسط کاربر، آسان شدن / تسریع و تعمیق ارتباط بی بدیل، حس تعلق به گروه و احساس رضایت 

ویژگی های شبکه های اجتماعی: برخی ویژگی های شبکه های اجتماعی عبارتند از:

•    ارائه خدمات مانند چت ، وبلاگ نویسی ، ایمیل ، پیام های فوری ، ویدئو ، اشتراک گذاری فایل ، به اشتراک گذاری عکس و غیره

•    ساخت یک پایگاه داده از کاربران که باعث می شودتا کاربران دوستان خود رابیابند در عین حال اجتماعات مختلفی هم شکل می گیرند

•    به اشتراک گذاری علاقه مندی ها (دیدگاه های سیاسی و یا فعالیت های تجاری، مذهبی، ملیت و یا مبتنی بر هویت و غیره...

•    ترکیب سازی های جدید برای گرفتن اطلاعات و ارتباطات ، از قبیل اتصال به تلفن همراه 

•    اجازه دادن به کاربران برای دسترسی داشتن و تنظیم قوانین و حفظ حریم خصوصی 

•    فراهم کردن زمینه ای برای ملاقات با افراد غریبه یا کسانیکه به زمینه های مختلف مورد نظر افراد نزدیک هستند.

انواع شبکه های اجتماعی: شبکه های اجتماعی انواع مختلفی دارند که برخی از پرکاربردترین آنها به قرار ذیل می باشند:

•    فیس بوک ( Facebook )

•    توییتر Twitter ) )

•    مای اسپیس ( My Space )

•    لینک این ( Linkedin )

•    وی چت

•    اینستاگرام

•    واتساپ

•    وایبر

•    تانگو

آمارهای مختلف در شبکه های اجتماعی:

•    30 % از کاربران اینترنت از فیلتر شکن استفاده می کنند.

•    91 % از کاربران اینترنت در آمریکا علل گرایش به شبکه های اجتماعی را حفظ روابط با دوستان خود و 82 % حفظ روابط با کسانی که با آنها رفت و آمد ندارند و 72% برای ایجاد و پیگیری طرح های اجتماعی به شبکه های اجتماعی گرایش دارند. 

•    در یک تحقیق بیشترین علت حضور ایرانی ها در شبکه های اجتماعی دوست یابی و بعد از آن شریک فعال برای زندگی و اکثر آنها بدون گرایش سیاسی می باشند. 

•    33% طلاق ها در سال 2011 انگلستان به دلیل حضور در فیس بوک

•    11 % کاربران وایبر ایرانی هستند

•    85% کاربران اینترنت عضوشبکه های اجتماعی هستند.

•    7 میلیون ایرانی عضو واتساپ می باشند.

•    50 % کاربران اینترنت از فیس بوک استفاده می کنند.

•    کلمه شبکه اولین بار در سال 1954 میلادی توسط تی ایی بازنر بکار گرفته شد. 

•    45 % استفاده کنندگان از شبکه ها لیسانس هستند. 

•    63 % کاربران فیس بوک روزانه حداقل یکبار به سایت سر می زنند. 

•    33 % طلاق ها در سال 2011 انگلستان به دلیل حضور در فیس بوک 

•    55 میلیون ایرانی از اینترنت استفاده می کنند. 

•    43 % زنان و 38 % مردان شبکه های اجتماعی بر پوشش آنان تاثیر گذاشته است. 

•    58 % زنان و 38 % مردان پروفایل دیگران در ساختن پروفایل آنها تاثیر داشته است. 

•    15 % پهنای باند اینترنت کشور در خدمت نرم افزار موبایل است. 

•    58 درصد ایرانیان وارد فیس بوک می شوند. 

•    6 میلیون ایرانی در واتساپ وارد می شوند. 

شبکه های اجتماعی هم میتوانند تهدید باشند و هم فرصت که در ادامه به تعدادی از آنان اشاره شده است.

شبکه های اجتماعی و فرصت ها:

•    انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات، افزایش قدرت تحلیل و تقویت روحیه انتقادی 

•    امکان عبور از مرزهای جغرافیایی و آشنایی با افراد، جوامع و فرهنگ های مختلف

•    شکل گیری و تقویت خرد جمعی 

•    امکان بیان ایده ها به صورت آزادانه و آشنایی با ایده ها، افکار و سلیقه های دیگران 

•    کارکرد تبلیغی و محتوایی 

•    ارتباط مجازی مستمر با دوستان و آشنایان 

•    تبلیغ و توسعه ارزش های انسانی و اخلاقی در عرصه جهانی 

•    یکپارچه سازی بسیاری از امکانات اینترنتی و وبی 

•    توسعه مشارکت های مفید اجتماعی 

•    افزایش سرعت در فرایند آموزش و ایجاد ارتباط شبانه روزی بین استاد و شاگرد 

•    افزايش اعتماد، صميميت و صداقت در فضاي سايبر 

شبکه های اجتماعی و تهدیدها:

بحران هویت، بحران شناخت و اعتماد و تهی شدن کاربر از خود واقعی، رفتن به سوی آرمان واهی، تکه تکه شدن جامعه، سرقت هویت و هویت الکترونیکی، تاثیر بر ایدئولوژی افراد جامعه، شکل گیری شایعات و اخبار کذب در فضای مجاز، تبلیغات ضد دینی و القای شبهات، نقض حریم خصوصی افراد، انزوا و دورماندن از محیط واقعی اجتماع، تاثیرات منفی رفتاری، ایجاد حس مقایسه، ترویج بی بندوباری، اعتیادآور بودن، اضطراب و نگرانی، اختلالات خواب و... 

مدیریت کردن فردی زمان و مکان استفاده از شبکه های اجتماعی بهترین راه جلوگیری از اعتیاد به این شبکه هاستَ.

****  مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان باشت ******

انتهای پیام :و/آ